Grill czy oficjalne uroczystości patriotyczne? [FELIETON]

3 maja i 11 listopada, a więc w Święto Konstytucji 3 Maja oraz Święto Niepodległości, przed pomnikiem w Jastrzębiu-Bziu odbywają się oficjalne uroczystości. Uczestniczą w nich przedstawiciele władz miejskich, kombatanci, harcerze, służby mundurowe, a czasem także poczty sztandarowe jastrzębskich szkół. Pozostali jastrzębianie rzadko biorą w nich udział, ponieważ obrzeża miasta i ograniczone możliwości dojazdu komunikacją miejską zwłaszcza w dzień wolny od pracy - tego nie ułatwiają. Nie są też one jakoś specjalnie atrakcyjne dla mieszkańców.

Od czasu upadku komunizmu w Polsce można było oficjalnie organizować msze święte w intencji Ojczyzny. W Jastrzębiu już w latach 80. takie nabożeństwa odprawiał ks. prałat Bernard Czernecki i cieszyły się one ogromną popularnością. Jak wspominają ich uczestnicy, kościół był wypełniony po brzegi, a miejsca siedzące zajmowali szczęśliwcy, którym udało się je zdobyć. Czy ludzie uczestniczyli w nich bardziej z potrzeby serca, czy może raczej na przekór ówczesnej władzy – wiedzą tylko oni sami.

Po upadku komunizmu nowe władze mogły już oficjalnie uczestniczyć w mszach świętych za ojczyznę. Wybór miejsca był oczywisty – „kościół na górce”. Na przełomie XX i XXI wieku nabożeństwa te cieszyły się – można powiedzieć – niemałą frekwencją. Odprawiał je ten sam, legendarny kapłan – Bernard Czernecki. Jednak od kilku lat zauważa się znaczący spadek liczby uczestników. Zwrócił na to uwagę również prałat, który podczas mszy w intencji Ojczyzny w dniu Święta Konstytucji 3 Maja, wspomniał, że kiedyś było więcej pocztów sztandarowych jastrzębskich szkół i harcerzy. Zresztą pozostałych uczestników nabożeństwa również było mniej niż przed laty.

Taka sytuacja skłania do postawienia pytań: Czy jastrzębskie społeczeństwo odczuwa potrzebę celebrowania rocznic patriotycznych w kościele, na specjalnie organizowanych mszach świętych? Czy współczesnym ludziom jest to jeszcze potrzebne jako forma wspólnotowego przeżywania historii i tożsamości narodowej? A może dzień wolny od pracy, jakim jest 3 maja, doskonale wpisuje się w tzw. długi weekend i stanowi przede wszystkim okazję do wyjazdu, odpoczynku, spotkania w gronie rodzinnym i znajomych?

Stwierdzenie ks. Bernarda Czerneckiego, że młodych ludzi jest w kościele mniej niż kiedyś, może być dla nich w pewien sposób krzywdzące. Uczestników mszy za ojczyznę w ogóle jest mniej niż w latach 80. czy nawet w niedalekiej przeszłości. Przyczyn tego stanu rzeczy należy szukać głębiej. Pewne jest jedno - uczestnictwo w tego typu wydarzeniach ma sens tylko wtedy, gdy wynika z naturalnej, duchowej potrzeby człowieka. Tego nie można po prostu nakazać ani wyegzekwować. Szkoły również nie mogą narzucać światopoglądu religijnego, choć oczywiście stwarzają warunki do takiej edukacji w swoich murach.

To, że uroczyste msze za Ojczyznę nierzadko przegrywają z grillem organizowanym w czasie długich weekendów, można uznać za znak naszych czasów. Ktoś może powiedzieć, że człowiek idzie na łatwiznę – jednak rzecz w tym, że ma wybór. Wyposażenie ludzi w takie wartości i prawdy, które skłonią ich do opowiedzenia się za tym, co bardziej wymagające, nie jest łatwe. Powracam więc do wcześniej postawionego pytania: Czy nasi mieszkańcy potrzebują uroczystych mszy za Ojczyznę? Czy w ten sposób chcą celebrować ważne rocznice? A może jest to już formuła dla garstki osób i trzeba pomyśleć o czymś, co zaangażuje większość – bo upowszechnianie polskiej historii jest ważnym zadaniem. Pytanie tylko, jak to zrobić ciekawie, by zachęcić do wspólnotowego obchodzenia istotnych wydarzeń?